ANKARA-BHA
RTÜK öncülüğünde düzenlenen zirvede, medya içeriklerine toplumsal sorumluluk çağrısı damga vurdu.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) himayesinde düzenlenen “Güçlü Medya, Bilinçli Toplum Zirvesi”, ikinci gün oturumlarıyla tamamlandı. Zirve; yayıncılık etiği, dijital platformlar, aile yapısının medyayla ilişkisi, çocukların korunması ve sansasyonel habercilik gibi kritik başlıkları gündeme taşıdı.
RTÜK’ün ev sahipliğinde; Ankara Üniversitesi, Başkent Üniversitesi, Ankara Bilim Üniversitesi, İstanbul Aile Vakfı ve Türkiye Gençlik Kulüpleri Konfederasyonu iş birliği ile gerçekleştirilen zirve, medya içeriklerinin toplumsal etkisini değerlendirmek ve Türkiye’de yayıncılık politikalarına yön verecek yeni öneriler geliştirmek amacıyla hayata geçirildi.
Zirvenin kapanış oturumu, Bilkent Otel ve Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi. RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, burada yaptığı konuşmada medya dünyasına güçlü mesajlar verdi. Yayıncılığın sadece teknik bir faaliyet olmadığını, aynı zamanda kamusal sorumluluk taşıyan bir alan olduğunu vurgulayan Şahin, etik yayıncılık anlayışının güçlenmesi gerektiğine dikkat çekti.
“Kendi çocuklarınıza ya da ailenize izletmeyeceğiniz içerikleri, lütfen toplumun önüne koymayın,” diyen Şahin, özellikle gündüz kuşağı programları ve dijital içerikler konusunda daha duyarlı bir yayıncılık yaklaşımı beklendiğini belirtti.
Zirveye; medya temsilcileri, iletişim akademisyenleri, sivil toplum kuruluşları, genç temsilciler ve izleyici örgütleri katılım sağladı. Etkinlikte, bugünün medya düzeni ve geleceğin yayıncılık ilkeleri çok boyutlu olarak ele alındı.
Başkan Şahin, oturumlar süresince farklı masa çalışmalarında elde edilen çıktıları kamuoyuyla paylaştı. Gündüz Kuşağı, Haber, Dizi, Dijital Platformlar, Ticari Yayınlar, Spor/Sağlık/Çevre, Gençlik ve İzleyici başlıklarında çalışan grupların sonuç raporları, medya-politika ilişkisini yeniden şekillendirecek öneriler sundu.
Şahin, zirvenin kapanış konuşmasında şunları kaydetti:
“Medya, kültürün taşıyıcısı, aklın şekillendiricisi, değerlerin üreticisi”
“Güçlü Medya, Bilinçli Toplum” temasıyla bir araya gelmekten büyük bir memnuniyet duyduğumu ifade etmek isterim. Bu zirvenin yalnızca bugünü değil, geleceğin medyasını da şekillendirecek önemli fikirler doğuracağına inancım tamdır. Hep birlikte, daha güçlü bir medya ve daha bilinçli bir toplum inşa edeceğimize dair inancımızı bu platformda bir kez daha tazelemiş oluyoruz. Bugün medya, sadece haber verme ya da eğlence sağlama işleviyle sınırlı kalmıyor. Kültürün taşıyıcısı, kamusal aklın şekillendiricisi ve toplumsal değerlerin üreticisi olarak kritik bir rol üstleniyor. Bu gücün doğru kullanımı; demokrasiyi besler, bireyi bilinçlendirir ve toplumsal bütünlüğü güçlendirir. Ancak yanlış kullanıldığında, ayrışmayı, kutuplaşmayı ve bilgi kirliliğini tetikleyebilir. Bu noktada; yayıncıların, içerik üreticilerinin ve izleyicilerin sorumluluğu büyüktür. Sorumlu içerik üretimi yalnızca bir yayıncılık faaliyeti değil, aynı zamanda toplumsal bir görevdir. Özellikle çocukların korunması, aile yapısının desteklenmesi ve şiddet ile nefret dilinin önlenmesi gibi konular ortak bir iradeyle ele alınmalıdır. Bugün burada bulunan her birimiz, bu ortak iradenin değerli bir parçasıyız.”
Çocuk içeriklerine yeni yol haritası: "Hızlı kurgu ve aşırı uyarıcılığa dur"
Çocuk içeriklerinde, hızlı kurgu, aşırı uyarıcılık ve aile bağlarını zayıflatan temaların yaygınlaşması sebebiyle, çocuk gelişimi uzmanlarının onayından geçmiş yapımların teşvik edilmesi önem taşımaktadır.
Reality programlar gençleri yanıltıyor: Sağlıklı rol model vurgusu
Başkan Şahin çalıştaydan çıkan diğer bir sonucun reality programların genç izleyiciler üzerinde sağlıksız ün ve başarı idealleri oluşturduğunu söyledi. Şahin bunun yerine dayanışma ve emek temalarının öne çıkarılması gerekliliği vurguladı.
Dijital platformlar: Özgürlükle sorumluluğun yeni dengesi
“Dijital platformlara ilişkin olarak, toplum temelli danışma kurullarının oluşturulması, algoritmaların şeffaflaştırılması ve aile dostu modüllerin geliştirilmesi ve kriz dönemlerinde pozitif içerik seferberliği ilan edilmesi de önemli bir öneri olarak kayda geçmiştir.”
Manipülasyona geçit yok
“Habercilikte, sansasyonel içeriklerin azaltılması, yapıcı ve çözüm odaklı haber dilinin teşvik edilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Sokak röportajlarında bireysel görüşlerin toplum geneline mal edilmemesi gerektiği de önemle üzerinde durulmuştur. RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, RTÜK olarak gelişi güzel sokak röportajları konusunda bir çalışma yürütüyoruz. Kimse bu alanı kullanarak manipülasyon yapmaya çalışmasın.”
Aile dostu içeriklere sertifika gündemde
“Aile dostu içeriklere yönelik, “Aile Dostu Sertifikası” önerisi gündeme gelmiş, bu sertifikaya sahip yapımlara mali teşvikler ve yayın avantajları sağlanması gerektiği ifade edilmiştir.”
“2025 yılının “Aile Yılı” ilan edilmesiyle birlikte aile yapısının güçlendirilmesine yönelik politikalarıyla bu alandaki çalışmalara yön veren Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanımız Sayın Mahinur Özdemir Göktaş’a teşekkür etmek isterim.”
Uluslararası uygulamalardan ilham: Medya okuryazarlığı eğitimi güçleniyor
“Uluslararası örneklerden ilhamla, toplumsal etki değerlendirmeleri, şiddet içerikleri için yayın saat kısıtlamaları üzerine talep gelmişti, gündemimize alacağız. Medya okuryazarlığı eğitimi gibi politikalar ülkemiz için örnek teşkil edebilecek uygulamalar olarak sunulmuştur. Bu çerçevede, medya okuryazarlığının yaygınlaştırılması ve eğitim sistemine entegre edilmesi yönündeki katkılarından dolayı Millî Eğitim Bakanımız Sayın Yusuf Tekin’e de teşekkür ediyorum. Sayın Bakanımızın desteğiyle özellikle çocuklar ve gençler arasında eleştirel medya bilinci geliştirme yönünde önemli adımlar atılmaktadır.”
Gündüz kuşağı yayınları: Uyarı ve açık mesaj
“Dünkü çalıştayda bu programlar en fazla tartışılan başlık oldu. Aynı zamanda Üst Kurul’a gelen en yoğun şikâyet konularının başında yer almaktadır. Ne yazık ki bu yayınlar, aynı zamanda en çok izlenen programlar arasında yer almaktadır. Bu tür programlarda, mahremiyet ihlalleri yaşanmakta ve şiddet temaları sıkça gündeme getirilmektedir.
Çalıştayda; bu içeriklerin azaltılması için canlı yayınların kaldırılması, kurgu karakterlerin yasaklanması ve pozitif içerik şartının getirilmesi önerilmiştir. Değerlendirmeye aldık. Tüm bu önerilere olumlu yaklaştığımızı ve üzerinde çalıştığımızı ifade etmek isterim. Kendi çocuklarınıza ya da ailenize izletmeyeceğiniz içerikleri, lütfen toplumun önüne koymayın. RTÜK ilke kararlarına uygun davranın; aksi takdirde bu yayınların geleceği, daha önce yayından kaldırılan evlilik programlarının akıbetinden farklı olmayacaktır.”
“Medya gücünü etikten almalı” vurgusu
“Konuşacak çok konumuz, çözmemiz gereken pek çok meselemiz var. Ancak bu zirveden çıkan önerilerin yalnızca fikir olarak kalmaması, mevzuatımıza, denetim sistemimize ve bilinçlendirme çalışmalarımıza yansıması temel hedefimizdir. Unutmayalım ki medya, yalnızca teknik olanaklarıyla değil; topluma duyduğu saygı, taşıdığı sorumluluk ve etik duruşuyla güçlenir. Ortaya konulan görüş ve önerilerin ülkemizin medya politikalarına yol gösterici olmasını temenni ediyorum.”
Başkan Şahin’in konuşmasının ardından, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş ile Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin de zirveyi teşrif ederek birer konuşma gerçekleştirdi.
Bakan Göktaş: “Zirve, medya politikalarına güçlü bir yol haritası sunuyor”
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, “Güçlü Medya, Bilinçli Toplum Zirvesi”nin medya politikaları açısından önemli bir adım olduğunu vurguladı. Zirvede yaptığı konuşmada Göktaş, etkinliğin, medya etiği ve toplumsal sorumluluk bilinci konularında somut çözüm önerileri sunduğunu belirterek, katkı sağlayan tüm kurum ve paydaşlara teşekkür etti.
“Bugün aslında her eve dokunan bir konuyu medya içerikleri, gündüz kuşağı ve magazin programları, diziler haberler, sağlık, spor, çevre, programları gibi farklı içeriklerin toplum üzerindeki etkisini konuşmak için bir aradayız. Medya hayatımızın her yerinde, elimizdeki telefonlarda, oturma odamızdaki televizyonlarda, sabah haberlerinde, akşam izlediğimiz dizilerde, çocuklarımızın çizgi filmlerinde. Geçmişte medyanın toplumu yansıtan bir ayna olduğunu düşünüyorduk. Ancak artık biliyoruz ki medya sadece yansıtmaz, aynı zamanda şekillendirir, duygularımızı etkiler. Hatta davranışlarımızı değiştirir. Medya doğru ellerde büyük bir iyilik aracına dönüşür. Ancak yanlış ellerde aynı güç toplumsal değerleri aşındıran, ayrıştırıcı hatta zararlı bir araca dönüşebilir.” ifadeleriyle konuşmasına başlayan Göktaş, medyanın toplumsal dönüşümdeki rolüne dikkat çekti.
Bakan Göktaş şiddeti medyada bir reyting unsuruna dönüştürmemeye kararlı adımlar atıldığını belirterek, 2025 Aile Yılı kapsamında aile dostu bir medya yaklaşımını teşvik edeceklerini açıkladı. Göktaş 2025 Aile Yılı’nın aile değerlerini koruyan, çocukların gelişimini destekleyen medya içeriklerinin yaygınlaşmasına vesile olmasını diledi.
Bakan Tekin: “Medya okuryazarlığı, erken yaşta kazandırılması gereken temel bir beceridir”
Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin ise konuşmasında, RTÜK ile yürütülen medya okuryazarlığı iş birliğinin önemine değindi. Çocukların ve gençlerin medya içeriklerini eleştirel bir süzgeçten geçirme yetisini kazanmalarının, çağın gerekliliklerinden biri haline geldiğini ifade etti.
Bakan Tekin çocuklar ve gençleri medya bağımlılığında kurtaracak somut adımlar üretmek istediklerini belirterek medyanın dördüncü kuvvet halinden çıkıp, zehirli içerikler üreten bir platform haline dönüştüğünü söyledi. Medyanın gidişatından endişe duyduğunu ifade eden Bakan Tekin, siyasi rollerin, hukuk insanlarının, sanatçıların ve toplumun her kesiminin mücadele etmeleri gerekliliğinin altını çizdi. Bakan Tekin, RTÜK ile bir arada yapılan medya okuryazarlığı çalışmalarını önemsediklerini dile getirdi. Eğitim Bilişim Ağı için bu bağlamda RTÜK ile birlikte içerik ürettiklerini söyleyen Bakan Tekin, “Medya okuryazarlığı yalnızca teknik bir beceri değil, toplumsal bağlamı anlayabilmenin temelidir. Bu bilinç, eğitim sistemimizde erken yaşlarda kazandırılmalıdır. Çocuklarımızın medyayı sağlıklı kullanmaları için bağımlı olmadan, medyadan faydalanabilmeleri için medyayı güçlü toplum ve bilinçli toplumun bir parçası olarak değerlendirebileceğimiz şekilde RTÜK ile çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Zirve vesilesiyle de RTÜK ailesine teşekkür ediyorum. ” şeklinde konuştu.
Zirve Dijital Afiş Yarışması ve panel oturumuyla sona erdi
Zirvenin ikinci günü, “Medyada Olumsuz İçeriklerin Etkisi” başlıklı panel oturumuyla tamamlandı. Günün sonunda ise düzenlenen Dijital Afiş Yarışmasının kazananları açıklandı ve dereceye giren katılımcılara ödülleri takdim edildi.
