14155,46%0,76
42,69% 0,23
50,15% 0,06
5897,70% 0,71
9533,17% 2,62
ANKARA-BHA
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, Türkiye'nin çevresindeki denizlerdeki su sıcaklığı artışının küresel ortalamanın üzerine çıktığını ve bu durumun deniz ekosistemlerinde ciddi bozulmalara yol açtığını bildirdi.
Avrupa Birliği'nin Copernicus uydu izleme sistemine göre 2024 yılında küresel deniz yüzeyi sıcaklığı 20,87 dereceyle rekor seviyeye ulaşırken, ODTÜ’nün 1984’ten bu yana yaptığı ölçümlere göre Türkiye'nin denizlerinde bu yaz sıcaklıklar uzun yıllar ortalamalarının 1 ila 3 derece üzerine çıktı.
Akdeniz’de deniz yüzey suyu sıcaklığı 28 dereceyi bulurken, Ege’de Bodrum’da 26, İzmir’de 25 derece olarak ölçüldü. Marmara Denizi'nde sıcaklıklar 26-27 derece, Karadeniz’de ise 27 dereceye kadar çıktı.
Prof. Dr. Salihoğlu, Türkiye’nin çevresindeki denizlerdeki artışın dünya ortalaması olan 1,2–1,5 derecenin üzerinde seyrettiğine dikkat çekerek, bazı bölgelerde bu artışın 2 ila 2,5 dereceye ulaştığını kaydetti.
“Marmara, Karadeniz ve Doğu Akdeniz’in bazı kısımlarında deniz sıcaklıkları ciddi şekilde yükseldi. Bu durum birçok deniz canlısını doğrudan etkiliyor. Deniz çayırları, pinalar ve soğuk su mercanları zarar görüyor. Bazı balık türleri sıcaklıklara uyum sağlayamayarak göç ediyor” dedi.
Salihoğlu, geçen yıl rekor seviyelere çıkan sıcaklıklarda El Nino etkisinin büyük rol oynadığını ve bu etkinin halen sürdüğünü belirtti. İklim değişikliğine bağlı olarak sıcak hava dalgalarının sıklığında %65’e varan artış görüldüğünü vurgulayan Salihoğlu, bu dalgaların deniz suyu sıcaklıklarını 3 ila 4 derece artırabildiğini söyledi.
Artan sıcaklıklarla birlikte Kızıldeniz kaynaklı istilacı türlerin Akdeniz’e yayıldığını, yerel türlerin ise alan kaybı yaşadığını ifade etti.
Isınmanın denizlerin fiziksel yapısını da etkilediğini belirten Salihoğlu, şu uyarılarda bulundu:
“Karadeniz’deki soğuk orta tabaka kaybolmaya başladı. Bu, derindeki hidrojen sülfürlü yapının yüzeye yaklaşmasına neden olabilir. Bu Marmara Denizi için felaket anlamına gelir çünkü oksijenli su yenilenmesi durabilir.”
Ayrıca, nehirlerden denizlere tatlı su girişi azaldıkça, biyoçeşitlilik ve ekosistem sağlığının daha fazla risk altına girdiğini ifade eden Salihoğlu, su politikalarının denizlerin ihtiyaçlarını gözeterek yeniden düzenlenmesi gerektiğini kaydetti.
Prof. Dr. Salihoğlu, deniz suyu sıcaklıklarının artmasıyla birlikte kıyılarda ani fırtına, hortum ve siklon gibi aşırı hava olaylarının da daha sık yaşanabileceğini belirterek, özellikle Akdeniz ve Karadeniz'de bu tür olayların artacağı uyarısında bulundu.
Sıcaklık artışlarının aynı zamanda alg patlamaları ve müsilaj oluşumunu tetiklediğini vurgulayan Salihoğlu, Marmara ve Akdeniz kıyılarında tespit edilen zararlı yosun türlerinin oksijen tüketimini artırarak deniz yaşamını tehdit ettiğini dile getirdi.
Denizlerin dayanıklılığının artırılması için koruma alanlarının tüm denizlerde en az %30’a çıkarılması gerektiğini söyleyen Salihoğlu, trol balıkçılığının tamamen bırakılması ve sürdürülebilir balıkçılığa geçilmesi gerektiğinin altını çizdi.
“İklim değişikliğinin baskısı altındaki denizlerimizi koruyamazsak, hem ekolojik hem ekonomik büyük bedeller ödeyebiliriz” ifadelerini kullandı.
