Fikir Isparta’dan kadın kooperatiflerine mercek: Kapsamlı rapor yayınlandı

ISPARTA-BHA

Türkiye genelindeki örnekler ve devlet destekleri ışığında şekillenen rapor, sadece sorunları değil, çözüm yollarını da ortaya koyarak kadın kooperatifçiliğinin kurumsallaşması, tanıtımı ve sürdürülebilirliği için somut bir yol haritası sundu. Eğitimden pazarlamaya, sosyal satın almadan sektörel yönlendirmeye kadar dört temel başlık altında şekillenen öneriler, kadın emeğinin yerel kalkınmadaki rolünü güçlendirmeyi amaçlıyor.

Isparta’da kadınların yerel kalkınmadaki gücünü artırmayı hedefleyen Fikir Isparta Topluluğu, il genelindeki kadın kooperatiflerini odağına alarak dikkat çekici bir rapor yayımladı. Türkiye genelindeki kadın kooperatiflerinin yapısını ve devlet desteklerini değerlendiren rapor, özellikle Isparta’daki mevcut durumu analiz ederek somut çözüm önerileri sundu. Eğitimden tanıtıma, sosyal satın almadan kurumsal eşgüdüme kadar pek çok alanda sunulan öneriler, Isparta’daki kadın kooperatifçiliğinin geleceği açısından yol gösterici nitelikte.

Isparta’da 17 kadın kooperatifi var, ancak yalnızca bir kısmı aktif. Rapora göre Isparta’da toplam 17 kadın kooperatifi bulunuyor. Bu kooperatiflerin 15’i Ticaret Bakanlığı’na, 2’si ise Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı. Toplam 302 üyesi bulunan bu kooperatiflerin sadece bir kısmı aktif faaliyet yürütüyor. Bazı kooperatifler üretime ara verirken, bazıları ise kapanma aşamasına gelmiş durumda. Rapor özellikle il genelinde var olan kadın kooperatifleri arasında organizasyonu sağlamak, bu kooperatiflerin ürün satışlarını, reklam ve savunuculuğunu tek elden yapmak, kadın kooperatiflerini özendirmek gibi amaçlarla Isparta merkezde kurulmuş olan “İşte Kadın Kooperatifi” gibi yapıların aktif hale gelememesini, Isparta’daki kadın kooperatifçiliğinin kurumsallaşma ve sürdürülebilirlik sorunlarının önemli bir nedeni olduğunu gösterdi.

Öne çıkan kooperatifler ve ürünler

Faal durumdaki kooperatifler, yöresel ürünlerin işlenmesi ve pazarlanması açısından önemli bir potansiyel taşıyor. Gülgönen Kadın Kooperatifi gül ve lavanta temelli ürünleriyle dikkat çekerken, Lavanta Kokulu Köy Kooperatifi lavanta, argan yağı ve süs ürünleri ile faaliyet gösteriyor. İslamköy Hanımeli Kooperatifi geleneksel ev ürünlerine yönelmişken, Gülümse Kadın Kooperatifi gibi bazı kooperatifler ise daha niş alanlarda üretim yapıyor. Ancak birçok kooperatifin kurumsal yapısı zayıf, sosyal medya kullanımı sınırlı ve sürdürülebilir satış kanalları yeterince geliştirilememiş durumda. Fikir Isparta’dan dört başlık altında kapsamlı öneriler Fikir Isparta Topluluğu, mevcut durum analizinin ardından kadın kooperatiflerinin güçlenebilmesi için Eğitim ve İş Birliği, Tanıtım ve Pazarlama, Sosyal Satın Alma, Eşgüdüm ve Birlik Kurulması olmak üzere dört ana başlık altında kapsamlı önerilerde bulundu.

Eğitim ve iş birliği: kapasiteyi geliştirmek şart

Kooperatif ortaklarının eğitimlerle desteklenmesi gerektiği vurgulanan raporda, özellikle kooperatifçilik, işletme yönetimi, finansal okuryazarlık ve dijital pazarlama gibi alanlarda eğitim programlarının artırılması gerektiği ifade edildi. Üniversitelerin işletme, sosyoloji ve sosyal hizmet bölümleri ile iş birliği kurularak kooperatiflerde staj yapılmasının teşvik edilmesi de öneriler arasında yer aldı.

Ayrıca yeni kooperatifler kurulmadan önce coğrafi işaret, hammadde kaynakları, niş pazarlar gibi başlıkların önceden analiz edilerek daha özgün üretim alanlarının belirlenmesi gerektiği belirtildi. Bu sürecin yerel kalkınma dinamiklerine katkı sunması için kamu-üniversite-özel sektör iş birliğinin güçlendirilmesi gerektiğine dikkat çekildi.

Tanıtım ve pazarlama: görünürlük ve erişim artırılmalı

Kooperatiflerin görünürlüklerinin artırılması için billboardlarında tanıtımların yapılması, TOBB Kadın Girişimciler Kurulu ve ITSO Meslek Komiteleri gibi platformlarda kooperatif ürünlerinin tanıtılması önerildi. Tanıtım videoları hazırlanarak yerel ve ulusal medya ile sosyal medya platformlarında yayınlanmasının satışlara olumlu katkı sağlayacağı vurgulandı.
Ayrıca kooperatiflerin Ankara Büyükşehir Belediyesi ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tarafından düzenlenen fuarlar ve kadın emeği pazarlarına katılımlarının sürdürülmesi gerektiği, Teknokent ve Organize Sanayi Bölgesi gibi alanlarda kooperatif ürünlerinin satışına olanak tanıyacak pazar alanlarının oluşturulması gerektiği ifade edildi.

Sosyal satın alma: kurumlar öncü olmalı

Sosyal satın alma anlayışı çerçevesinde kamu kurumları ve yerel yönetimlerin kooperatif ürünlerini kurumsal hediyelerde öncelikli tercih etmesi gerektiği belirtildi. Ayrıca kooperatif temsilcilerinin bu kurumlarla doğrudan temas kurarak savunuculuk çalışmaları yürütmesinin ürünlerinin kullanım alanlarını artırmak açısından önem taşıdığı vurgulandı.

Fikir Isparta ayrıca Türkiye genelinde kooperatif ürünlerine öncelik tanıyan zincir marketlerin ve “Hepsiburada.com” gibi e-ticaret platformlarının araştırılarak, Isparta’daki kooperatiflerin bu pazarlara yönlendirilmesini önerdi.
Eşgüdüm ve birlik kurulması: dağınıklığı ortadan kaldırmak
Raporda kadın kooperatiflerinin ortak ihtiyaçlarını birlikte savunabileceği bir üst birlik yapısı kurulması önerildi. Daha önce benzer amaçla kurulan “İşte Kadın Kooperatifi” gibi örneklerden hareketle, bu yapının kuruluş fizibilitesinin iyi hazırlanması gerektiği vurgulandı.

Ayrıca hibe destekleriyle alınmış ancak etkin kullanılmayan makine ve ekipmanların envanterinin çıkarılması, kooperatifler arası hizmet ve ürün paylaşımı sağlanarak daha verimli üretim planlamalarının yapılması gerektiği belirtildi.
Kadın kooperatiflerine yeni alan: yaşlı bakımı ve geriatri turizmi
Raporda özellikle 2025 yılının Aile Yılı ilan edilmiş olmasına dikkat çekilerek, kadın kooperatiflerinin henüz Isparta’da aktif olmadığı yaşlı bakımı, yaşlı turizmi ve kreş hizmetleri gibi alanlara yönlendirilmesi önerildi. Bu alanların hem kamu desteği açısından avantajlı olduğu hem de Isparta’nın doğası ve iklimiyle uyumlu olduğu değerlendirildi.

Kadın kooperatifleri yerelden güçlenmeli

Fikir Isparta Topluluğu'nun bu çalışması, Isparta’daki kadın kooperatiflerinin potansiyelini ortaya koyarken, aynı zamanda karşılaşılan sorunlara yönelik çözüm odaklı bir yaklaşım sunuyor. Kadın emeğinin görünür kılınması, ekonomik üretime katılımın artırılması ve yerel kalkınma sürecinde kadınların daha etkin rol üstlenmesi için getirilen önerilerin, kamu kurumları, üniversiteler ve yerel yönetimlerin iş birliğiyle hayata geçirilmesi büyük önem taşıyor.