Bosna Savaşı'nın sessiz tanığı: Adel Şabanoviç

MİNE KÖSELER BOSNA HERSEK-BHA

1995 yılında Bosna Hersek’in doğusundaki Srebrenitsa’da yaşanan ve 8 binden fazla Boşnak erkeğin katledildiği soykırımın 30. yıl dönümünde, hayatta kalan kurbanlardan Adel Şabanoviç, önemli mesajlar verdi.

''Gözlerimiz yaşlı, acımız ilk günkü kadar taze''

Adel Şabanoviç, konuşmasında şunları ifade etti: ''Srebrenica soykırımında hayatta kalan kurbanlardan birisiyim. 30 yıl önce soykırımcı ve zalim Radko Mladic ve Sırp ordusu tarafından katledilen Srebrenica Soykırımının 30'uncu anma yılı. Tüm bu zalimlikler 1995 yılında Birleşmiş Milletler (UN) askerleri ve yönetiminin gözü önünde gerçekleşti. Bizleri ''güvenli alan'' diye kandırarak, burada yaşayan halkı ölüme terk ederek, yapılan katliama göz yumdular.

Dünden beri buradayım. Bugün şehitlerimizi, tanıdıklarımı uğurlamak ve cenazeleri defnetmek için buradayım. Bu yıl 7 Srebrenica şehidimizi uğurlayacağız. Şehitlerimizden en yaşlı olanı 67 yaşındaki Fata Bektic , en genç şehidimizde 19 yaşında. Uluslararası toplumlar 30 yıl geçmesine rağmen, soykırımı her ne kadar tanımış olsalar da hala soykırımı yapan suçluların çoğuna karşı sessiz kalmakta ve hiç bir süreç başlatmamaktadır. Bir çok soykırım suçlusu halen özgürce dolaşmaktadır. Her geçen yıl bulunması ve defnedilmesi gereken şehit sayısı giderek azalıyor. Toplu mezarların bulunamaması, bulunan bazı kemiklerin incelemelere rağmen kime ait olduğuna dair veri elde edilememesi ve bir çok sebepten dolayı her yıl defnedilen şehit sayısı azalıyor. Bu gün çok acıklı , hüzün dolu bir gün. Gözlerimiz yaşlı, acımız her zamanki gibi taze. Allah tüm şehitlerimizin mekanını cennet eylesin.''

''Önce Allah'a sonra Aliya'ya sığındık''

''Rahmetli Aliya İzzetbegoviç bizim için büyük bir liderdi'' diyen Şabanoviç sözlerine şunu ekliyor: ''Bizim ilk Cumhurbaşkanımızdı, onu çok seviyoruz. Savaş esnasında İlk önce Allah sonra ona sığınmış gibiydik.''

Adel Şabanoviç kimdir?

Adel Şabanoviç, 1983 yılında Zaklopaça köyünde doğdu. Anne ve babası ayrı yaşadığı ve başka şehirlerde çalıştıkları için büyükannesi Şeyma ve dedesi Huso Ahmetoviç ile birlikte büyüdü. Babası, savaşın başladığı dönemde Belgrad’dan Bosna’ya dönerken Zivornik Köprüsü’nde otobüsten indirilerek öldürüldü ve Drina Nehri’ne atıldı.16 Mayıs 1992’de Çetnikler Zaklopaça’ya baskın düzenleyerek 59 Boşnak sivili katletti. Adel, büyükannesiyle bir ahıra saklanarak hayatta kaldı.

BM’nin “güvenli bölge” ilan ettiği Srebrenitsa’ya sığınan Adel ve akrabaları, 1992–1995 yılları arasında mülteci kampında yaşadı. Temel gıda ve tıbbi malzeme eksikliğiyle geçen bu yıllarda ailesinden 22 kişiyi kaybetti. Çetnikler tarafından iki kez esir alınan Adel, katillerin kanlı ellerine su dökmeye ve katliamda kullanılan kesici aletleri temizlemeye zorlandı. Potoçari’deki fabrikaya sığınan binlerce insan arasında yer alan Adel, kadınlara yönelik tecavüzlere, infazlara ve işkencelere ve intiharlara tanıklık etti. “Hani Türkler nerede,neden gelip sizi kurtarmıyorlar?” diyerek Türklere ve Aliya İzzetbegoviç’e küfür eden Çetniklerin sözleri hala hafızasında.

Adel Şabanoviç'in yaşadıkları, yönetmen Rijad Gvozden tarafından hazırlanan “ADEL ŠABANOVIĆ, PREŽIVJELA ŽRTVA GENOCIDA U SREBRENICI” adlı belgeselle tüm dünyaya duyuruldu.

Bugün Saraybosna yakınlarındaki Miševiçi köyünde tek başına yaşayan Adel, yaşadığı ruhsal travmalar nedeniyle çalışamıyor. Devletten aldığı yaklaşık 50 euro yetim maaşı ve hayırseverlerin yardımıyla yaşamını sürdürüyor.

En büyük hayali olan hac ibadetini 2022 yılında Hasene Balkan Organizasyonu’nun öncülüğünde yardımseverlerin desteğiyle gerçekleştirdi.